Üreticide Düşük Markette Yüksek

Gıda fiyatlarındaki artış durdurulamıyor. Hem mevsim değişikliği hem de Türk lirasının değer kaybı Ekim’de gıda fiyatlarında zam fırtınasına yol açtı. Temel gıda fiyatları başta olmak üzere her alanda yapılan zamlar vatandaşın belini büktü.

Gıda fiyatları, yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkisini gösterdiği 2020 yılından bu yana yükselişini aralıksız sürdürürken, bu artış ülke genelinde artan enflasyonun itici güçlerden birini oluşturuyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre Ekim ayında üretici ile market arasındaki fark 4 buçuk kata yaklaştı. Ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 342,11 ile kuru soğanda yaşandı. Fiyat farkı limonda yüzde 334,40, elmada yüzde 272,57, yeşil fasulyede yüzde 267,71, marulda 237,77 oldu. Marketlerde Kuru soğan 4,4 kat, limon 4,3, elma ve yeşil fasulye 3,7, marul 3,4 kat fazlaya tüketiciye satıldı.

Üreticide 57 kuruş olan kuru soğan 2 lira 52 kuruşa, 1 lira 25 kuruş olan limon 5 lira 43 kuruşa, 1 lira 75 kuruş olan elma 6 lira 52 kuruşa, 3 lira 50 kuruş olan yeşil fasulye 12 lira 87 kuruşa, 1 lira 88 kuruş olan marul 6 lira 35 kuruşa markette satılıyor. Ekim ayında markette 30, üreticide 15 üründe fiyat artışı; markette 8, üreticide 13 üründe fiyat düşüşü oldu. Üreticide 2 üründe fiyat değişmedi. Ekim ayında fiyatı en fazla artan ürün markette patates, üreticide kuru kayısı; fiyatı en fazla düşen ürün ise markette ve üreticide limon oldu.

VATANDAŞ AÇLIK SINIRININ ALTINDA

Türk-İş araştırmasının Ekim 2021 ayı sonucuna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 3.093,20 TL oldu. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 10.075,58 TL, Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.771,96 TL oldu. Asgari ücret ile açlık sınırı arasındaki makas Ekim ayında da açılmaya devam etti. Buna göre asgari ücret ile bir kişinin yaşam maliyeti olan 3.772 TL arasındaki fark bu ay itibariyle 946 TL’ye ulaşmıştır.

ÜRETİCİ İSYANDA!

Üretim maliyetlerini arttığı şu günlerde tarladan alınan ürün markette 4 katına rafa konulunca üretici iflas bayrağını çekmeye hazırlanıyor. Yakıt ve gübre fiyatları başta olmak üzere maliyetlerin artmasından şikayet eden çiftçiler, yeni sezon ekiminde gübre kullanamıyor.
Kuraklık nedeniyle ektiği üründen yeterince verim alamayan çiftçiler bu kez dolar kurundaki artış nedeniyle gübre alamamakla karşı karşıya kaldı. Gübre fiyatlarının her geçen gün arttığı, üre gübrenin ton fiyatı 9 bin lirayı aşarken, çiftçiler ekimin başlayacağı bu günlerde gübre alamadığı için ürünleri gübresinin ekmenin hesaplarını yapıyor. İhracat sınırlaması getirilmesine rağmen gübre fiyatları fahiş bir şekilde artarken, çiftçinin gübre kullanmadan ürün ekmesi hem verimin düşüklüğü hem de önümüzdeki yıl gıda fiyatlarının tavan yapması anlamına geliyor.
>>> Ebubekir Atilla