Nöbetçi Eczaneler
6 Şubat depremlerinde büyük hasar gören Malatya’da yeniden inşa süreci başladı. Kentin yeni planı nasıl olacak tartışmaları devam ederken, sivil toplum kuruluşları ortak akıl ile hareket edilmesi gerektiği düşüncesinde. Mimarlar Odası Malatya Şubesi Başkanı Yunus Emre Fidanel ve Malatya Kültür Yaşam Derneği Başkanı Atilla Kantarcı, bilimsel metodlar kullanılarak, kent belleğini koruyan bir yeniden yapılanma stratejisi önerdi.
Depremin yerle bir ettiği şehirler yeniden kurulacak ama nasıl? 6 Şubat depremlerinden en çok etkilenen şehirlerarasında yer alan Malatya’da kentin yeniden inşası için tartışma süreci başladı. Enkazlar kalktıkça boş bir tarlayı anımsatan kent merkezinde yeniden şu sıralar sadece inşa çalışmalarının hangi disiplinle ilerleyeceği konuşuluyor.
Mimarlar Odası Malatya Şubesi Başkanı Yunus Emre Fidanel, kentin yeninden inşa sürecinde ortak görüş alınmasının önemini vurgulayarak, hatalı bir projenin şehrin geleceğini tehlikeye atacağını söyledi.
9koy.org’dan Ebubekir Atilla’ya konuşan Fidanel, 24 Ocak 2020’de yaşanan Sivrice depreminin ardından yaptıkları uyarıların dikkate alınmamasının 6 Şubat depreminde büyük yıkımları getirdiğini belirterek şöyle konuştu:
”Yaklaşık 3 yıl önce Sivrice depremini yaşayan Malatya’mız 6 Şubat’ta çok daha büyük ivmeli depremlerle karşı karşıya kaldı. Özellikle şehir merkezinde bulunan yapı stoğumuz bitişik nizam ve eski yapılar olduğundan dolayı ciddi yıkıma uğradı ve can kayıplarına sebebiyet verdi. Bizler Mimarlar Odası olarak uzun bir süredir bu eski yapı stoğunun yenilenmesi adına ada bazlı plan tadilatları yapılarak kentsel dönüşümün hızlandırılması konularında çalışmalar yapıp belediyelerimize çağrılarda bulunduk. Kentsel dönüşüm mekanizmasını çalıştıramadığımız için bugün çok ciddi yıkımlar ve yaralar aldık maalesef. Özellikle de yumuşak zemin olan tarım alanlarının imara açılmaması konusunda uyarılarda bulunduk ancak önüne geçemedik. Bundan sonraki süreçte şehir merkezinin yeniden planlaması sürecinde uzman kişilerin görüş ve önerilerinin alınması acil ve mecburidir.”
“Görüş alınmayan proje ihtiyacı karşılamaz!”
Kentin geleceğini hazırlayacak projede STK’ların görüşlerinin alınmasının elzem olduğunu vurgulayan Fidanel, ”Dünya tarihinde kaydedilmiş 9,5 şiddetindeki Şili depremi yaklaşık 10 dakika sürmüştü. 6 Şubatta yaşadığımız depremlerin yarattığı hasar Şili depreminden çok daha fazla oldu. Bu kadar büyük bir yıkımın yeniden toparlanması çok ciddi bilimsel çalışmalar ve araştırmalarla gerçekleşebilir” dedi.
Yeniden yapılanma sürecinin, ideal kent oluşturmak için bir fırsat olduğunu düşünen Mimarlar Odası Başkanı Yunus Emre Fidanel şunları söyledi:
“Yıllardır konuşulan şehir merkezimizdeki birçok hatalı ve çarpık kentleşmenin düzeltilmesi için bir fırsat var önümüzde. Otopark alanları, yeşil alanlar, meydanlar, cazibe merkezi haline getirilmiş dükkanlar ve tüm fonksiyonları düşünülmüş yollar Malatya’nın en öncelikli konularındandır. Mimarlar Odası olarak son 2 ayda Büyükşehir Belediyesiyle toplantılar yaptık, öneri ve görüşlerimizi ilettik. Aynı toplantıları 3 aydır bizleri hiç aramayan diğer siyasetçiler ve yöneticilerimizden de talep ediyoruz. Şehrin paydaşı olan esnaf temsilcileri, bilim adamları, meslek odaları ve STK’ların görüşleri alınmadan hazırlanan projeler kesinlikle ihtiyacı karşılayamaz. Hatalı bir proje Malatya’nın geleceğini tehlikeye atar. Kent merkezi için hazırlanan proje sürecinde elimizden gelen tüm gayretle ve mesleki tecrübeyle Malatya’mıza hizmet etmeye hazırız. Bu zorlu süreci en az hasarla ve en iyi projelerle dönüştürmek adına Mimarlar Odası olarak çalışmaya devam edeceğiz.”
“Kent kültürü ve kent belleği korunmalı”
Depremlerde neredeyse yok olan şehir merkezinin yeniden inşasında kent belleği ve kent kültürünün korunması gerektiğini kaydeden Malatya Kültür Yaşam Derneği Başkanı Atilla Kantarcı ise, 9koy.org muhabirine yaptığı açıklamada ”Kentler yüzyıllar süren sosyal, kültürel, siyasal etkileşimlerin ürünü olarak ortaya çıkan ruhu olan, aynen insan gibi nefes alıp veren varlıklardır. Kent kültürü, kent kimliği, kent belleği ve kente duyulan aidiyet kenti kent yapan unsurlardır. Toplumsal kimliği kaybetmemek bu bağlamda önem arz eder. Kentler yalnızca barınma yerleri değildir, kentler aynı zamanda sosyalleşme ve üretme alanlarıdır. Kentlerin başta barınma, ulaşım, eğitim, sağlık, yeşil alan ve üretime vb cevap verebilmesi gerekir” dedi.
Kentin yeniden inşa sürecinde bilim insanlarının, uzmanların, orada yaşayanların , doğanın önemine işaret eden Fidanel “siyasilerin görüşleri değil, bilim adamlarının görüşleri alındıktan sonra karar verilen, zemini sağlam alanlarda kenti yeniden inşa ederken, insanları tarihinden, kültüründen uzaklaştırmak, birbirine benzeyen yapılaşmaya gitmemek gerekir” dedi.
Yıkım yaşanan bölgelerde depremi felakete dönüştüren nedenlerin araştırılmasını, tek tek irdelenmesini öneren Katrancı şöyle konuştu:
“Malatya sadece sağlam ve güzel binalar, parklar, bahçeler, dinlenme alanları, geniş cadde ve meydanlarla değil, tarihsel ve kültürel dokunun ayağa kaldırılmasıyla güzelleşir, yücelir ve de anlam kazanır. Kültürel mirasının farkında olan ve sahip çıkan toplumlarda aidiyet duygusunun güçlendiği, geleceği yapılandırmada yaratıcı düşüncenin geliştiği ve şehirli olma bilincinin arttığı görülmektedir. Öncelikle kenti yönetenlerin bir an önce şehrimizin kimliğini belirleyip nasıl bir kent olacağına karar vermeleri ve Malatya’yı inşa etmek için çalışmalarını ona göre yapmaları gerekir. ”